«Κάθε γέννηση το προοίμιο ενός θανάτου...»

«Στην παλαιολόγεια περίοδο έχουν αποκρυσταλλωθεί όλα τα βασικά μοτίβα της Βυζαντινής Γέννησης. Η επικοινωνία γης και ουρανού, οι μάγοι, οι ποιμένες, ο διαπορών Ιωσήφ, το λουτρό του Βρέφους κ.λπ. Κυρίως, όμως, εδώ υπογραμμίζεται ο δογματικός και μη ηθογραφικός χαρακτήρας της όλης σύνθεσης. 

Προσέξτε για παράδειγμα την εξής λεπτομέρεια: Ο Χριστός δεν τοποθετείται σε φάτνη, αλλά σε σαρκοφάγο, σε μαρμάρινο τάφο. Ώστε κατ' οικονομίαν να λειτουργήσει από την πρώτη στιγμή της ενανθρώπισής Του η σωτηριολογική αποστολή που οφείλει να διεκπεραιώσει. Δηλαδή να σταυρωθεί, να πεθάνει, να αναστηθεί. Αυτό το οδυνηρό μέλλον του Υιού της συλλογίζεται η μελαγχολική Παναγία έξω από το Σπήλαιο, στην πρωινή δροσιά.

Έτσι είναι. Κάθε γιορτή και η κρυμμένη της πίκρα κάθε γέννηση το προοίμιο ενός θανάτου. Η εικόνα αυτή, ούτως ή άλλως, αποτελεί εξαίρετο δείγμα του πρώιμου βυζαντινού ανθρωπισμού μακριά από την εκκοσμίκευση που θα υποστεί το θέμα κατά το φλωρεντινό Κουατροτσέντο».

Μάνος Στεφανίδης