Σάββατο 12 Δεκεμβρίου 2015

Εις μνημόσυνον π. Αλεξάνδρου Σμέμαν (+13 Δεκεμβρίου 1983)



Ο Χριστιανισμός εν γένει, και ιδιαίτερα η Ορθοδοξία, υποβάλλονται τώρα σ' ένα πραγματικό τεστ, για να καθοριστεί αυτό που θα τους επιτρέψει να παραμείνουν ζωντανοί στον σημερινό κόσμο. Οι υπερασπιστές του «ορθόδοξου τρόπου ζωής» εκφράζουν μια σαφή και βαθιά απάντηση, με τον τρόπο βέβαια που αυτοί την ορίζουν. Από καμιά άλλη πλευρά, ωστόσο, δεν προβάλλεται κάποια σαφής, συνολική απάντηση, εκτός από συνθήματα, όπως επιστροφή στο «Βυζάντιο», στην πνευματική ατομοκρατία, στην ανάγνωση ασκητικών κειμένων, ή στην απόδραση από την πραγματικότητα. Διστάζω να μιλήσω για την αίσθηση - ακούγεται αλαζονικό- πως έχω μια απάντηση! Σε καθετί που κηρύσσω, διδάσκω, ή γράφω, θέλω να εμφανίζεται αυτή η απάντηση, και να λάμπει αισιόδοξα. Αυτή όμως η απάντηση δεν μπορεί να στριμωχτεί σε κανένα σύστημα, σε καμιά συνταγή, σε κανέναν προκαθορισμένο τρόπο ζωής. Κανένας κανόνας δεν πηγάζει από αυτή την απάντηση. Είναι απλά ένα δράμα ζωής, και ό,τι πηγάζει από αυτό το δράμα είναι φως, διαφάνεια, αναφορά κάθε πράγματος στον «Άλλο», είναι ο εσχατολογικός χαρακτήρας της ίδιας της ζωής και όλων όσα υπάρχουν μέσα της. Πηγή αυτού του εσχατολογικού φωτός, αυτής της ανόδου ολόκληρης της ζωής, είναι το μυστήριο της Ευχαριστίας. Το λάθος των υπερασπιστών ενός συγκεκριμένου και σαφώς καθορισμένου τρόπου ζωής δεν είναι τόσο η απόδοση μεγάλης σημασίας στις εξωτερικές μορφές ζωής. Σ' αυτό έχουν δίκιο όταν εναντιώνονται στους ψευδο-πνευματικούς ανθρώπους, είτε αυτοί ανήκουν στον χώρο της θρησκείας, είτε του πολιτισμού, οι οποίοι διακατέχονται από την ιδέα να σπάσουν τα δεσμά τους με κάθε τύπο ή να τους καταστρέψουν τελείως. Αυτό δεν σημαίνει πως ο Χριστιανισμός μάς οδηγεί σε κάποιο είδος «ετεροκοσμικότητας». Σημαίνει πως η εικόνα αυτού του κόσμου εν Χριστώ και δια του Χριστού γίνεται φευγαλέα, δυναμική, ανοιχτή, υπερβατική.


Για να καταλάβουμε αυτό που λέγει ο απόστολος Παύλος, «παράγει γαρ το σχήμα του κόσμου τούτου», για να το κάνουμε πραγματικό, χρειαζόμαστε σ' αυτόν τον κόσμο την εμπειρία του άλλου κόσμου, την ομορφιά του, το βάθος του, τον θησαυρό του, την εμπειρία της Βασιλείας του Θεού και του Μυστηρίου της - την Ευχαριστία. Η Εκκλησία ιδρύθηκε σ' αυτόν τον κόσμο για να τελεί την Ευχαριστία, να σώζει τον άνθρωπο αποκαθιστώντας την Ευχαριστιακή του ύπαρξη. Η Ευχαριστία είναι αδύνατη δίχως την Εκκλησία, δίχως, δηλαδή, μια κοινότητα που να γνωρίζει τον μοναδικό χαρακτήρα και την κλήση της, το να είναι δηλαδή αγάπη, αλήθεια, πίστη και αποστολή· και όλα αυτά εκπληρώνονται στην Ευχαριστία, και ακόμη πιο απλά, στο να είναι Σώμα Χριστού. Η Ευχαριστία αποκαλύπτει την Εκκλησία ως κοινότητα -ως αγάπη του Χριστού, ως αγάπη εν Χριστώ-, ως αποστολή, το να στρέψει δηλαδή τον καθένα και όλους στον Χριστό. Η Εκκλησία δεν έχει κανένα άλλο σκοπό, καμία άλλη «θρησκευτική ζωή» που να τη χωρίζει, από τον κόσμο. Στην αντίθετη περίπτωση η Εκκλησία μεταβάλλεται σε είδωλο. Η Εκκλησία είναι το σπίτι μας, από το οποίο ξεκινούμε για να πάμε στην εργασία μας και στο οποίο επιστρέφουμε με χαρά για να βρούμε τη ζωή, την ευτυχία και τη χαρά, και όπου όλοι μας μεταφέρουμε τους καρπούς των κόπων μας και όπου τα πάντα μεταμορφώνονται σε γιορτή, σε ελευθερία, σε πλήρωμα, σε παρουσία και εμπειρία αυτού του «οίκου» -ήδη εκτός χρόνου, αμετάβλητη, γεμάτη αιωνιότητα, αποκαλύπτοντας την αιωνιότητα. Μόνο αυτή η παρουσία μπορεί να δώσει νόημα και αξία στο καθετί στη ζωή, μπορεί να αναφέρει τα πάντα σ' αυτή την εμπειρία και μόνο αυτή μπορεί να την εκπληρώσει. «Παράγει γαρ το σχήμα του κόσμου τούτου». Αλλά μόνο «παραγόμενος» ο κόσμος γίνεται τελικά «Κόσμος»: δώρο του Θεού, ευτυχία που προέρχεται από την κοινωνία του με το περιεχόμενο, τη μορφή και την εικόνα αυτού του «Κόσμου».

(Από το «Ημερολόγιο»)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου